Hallucinogenen hebben een lange geschiedenis en een diepgewortelde reputatie. Al duizenden jaren worden ze door niet-westerse culturen gebruikt als “heilige” middelen, gewaardeerd om hun vermogen om te genezen, persoonlijke disbalans te herstellen en contact te maken met de spirituele dimensies van het leven. Ook in de huidige tijd vinden ze wereldwijd nog steeds hun weg naar religieuze rituelen en ceremonies. Wat kunnen we leren van de tradities en praktijken uit vervlogen tijden? Zijn er aanwijzingen die ons kunnen begeleiden in het vinden van een verantwoorde en veilige benadering van deze middelen in onze moderne, westerse samenleving?
Hallucinogenen als onderdeel van de menselijke evolutie?
Het idee dat hallucinogenen al aanwezig waren voordat de mensheid bestond, is minder ver gezocht dan het aanvankelijk lijkt. Er zijn overtuigende aanwijzingen dat paddenstoelen en schimmelsoorten, lang vóór de komst van planten, dieren en de mens, al op aarde aanwezig waren.
De ‘’Stoned Ape’’ theorie van Terrence McKenna stelt dat hallucinogenen een cruciale rol hebben gespeeld in de evolutie van Homo erectus naar Homo sapiens. In zijn boek Food of the Gods legt McKenna uit dat het Noord-Afrikaanse continent steeds droger werd en aan het einde van de laatste ijstijd veranderde in grasland. Onze voorouders, die voorheen in de bomen leefden, moesten zich aanpassen om te overleven. McKenna beweert dat ze jager-verzamelaars waren die zich in de buurt van kuddes grazers bevonden. Het is zeer waarschijnlijk dat ze in aanraking kwamen met Psilocybine bevattende paddenstoelen, die vaak werden aangetroffen op de uitwerpselen van het vee. In 1970 bewees psycholoog Roland Fischer dat lage doseringen Psilocybine het gezichtsvermogen kunnen verbeteren. Deze verbetering zou onze voorouders hebben geholpen bij de jacht en het verzamelen van voedsel. De theorie suggereert dat de introductie van Psilocybine bevattende paddenstoelen hun leervermogen verhoogde, wat hen in staat stelde om hoger op de voedselketen te komen.
Hallucinogenen in de prehistorie
Er zijn verschillende aanwijzingen die het gebruik van hallucinogenen herleiden naar de prehistorie. Een van deze ontdekkingen brengt ons naar een grot in de Tassili-N-Aijer regio van de Sahara in Algerije. In de grot treffen we een muurschildering van een ‘’paddenstoelen-sjamaan’’ met ‘’Magic Mushrooms’’ over zijn hele lichaam en in zijn handen. Deze paddenstoelen zijn later geïdentificeerd als Psilocybe Mairei, een inheemse soort die we met regelmaat in de regio terugvinden. De muurschildering wordt geschat op een leeftijd van 7000 tot 9000 jaar.
De Selva Pascuala muurschildering, die ongeveer 6000 jaar oud is, wordt beschouwd als de vroegste vondst van hallucinogeen gebruik in Europa. De schildering toont waarschijnlijk de psychoactieve Psilocybe Hispanica.
Aan de oever van de Pegtymel rivier in Siberië is een 3000 jaar oude gravure ontdekt van mensachtige figuren met paddenstoelen op hun hoofd. Dit bleek later de Amanita Muscaria Paddenstoel te zijn, een soort met psychoactieve eigenschappen.
Psychedelische vondsten van Amerikaanse bodem
Ook vinden we talloze aanwijzingen vanuit oude inheemse beschavingen. Zo trof men in de grotten van Shumla, in het Noord-Amerikaanse Rio Grande gebied, peyote knoppen en sculpturen aan. Peyote is een cactus die de psychoactieve stof Mescaline bevat. De identificatie van Mescaline in de gevonden knoppen vormt sterk bewijs dat de hallucinogene werking van peyote al 5700 jaar geleden werd erkend door de inheemse bevolking.
Verschillende vondsten uit het Zuid-Amerikaanse Amazonegebied tonen aan dat ayahuasca, een hallucinogene drank gemaakt van een mix van verschillende planten, 5000 jaar geleden al werd gebruikt door verschillende bevolkingsgroepen voor heling en spirituele groei.
Een van de meest legendarische vondsten komt uit het Zuid-Amerikaanse Guatemala. De 3500 jaar oude ‘’Paddenstoel Stenen’’ zijn een iconische ontdekking en laten weinig aan de verbeelding over. De verfijnde beeldjes vormen onmiskenbaar bewijs van een ware ’’Mushroom Cult’’ en schetsen een duidelijk beeld van de belangrijke rol die hallucinogene paddenstoelen hebben gespeeld.
In Noord-Peru werd een steengravure ontdekt die een goddelijk figuur toont, met in zijn handen een San Pedro cactus. Deze cactus, die de psychoactieve stof mescaline bevat, wordt al duizenden jaren gebruikt door inheemse gemeenschappen voor rituelen die gericht zijn op heling en spiritualiteit. Dit suggereert dat het gebruik van deze cactus in ceremoniële contexten diep geworteld is in oude tradities.
In Mexico zijn eveneens stenen gevonden die afbeeldingen vertonen van de Psilocybe Mexicana paddenstoel. Deze circa 2500 jaar oude beelden zouden waarschijnlijk gebruikt zijn als vijzels, waarin de gedroogde paddenstoelen werden fijngemalen voor gebruik in rituelen. Dit wordt ondersteund door het feit dat de oude Maya’s bekend stonden om het gebruik van psychoactieve stoffen tijdens spirituele ceremonies.
Aanwijzingen in oude teksten en geschriften
Oude teksten en verbazingwekkende muurschilderingen onthullen slechts een klein deel van het gebruik van psychoactieve stoffen in de geschiedenis. Zo vinden we in talloze beschrijvingen verwijzingen naar magische brouwsels, medicinale elixers en cocktails van psychoactieve planten. In de hiërogliefen van het oude Egypte worden de blauwe lotus en de Amanita Muscaria-paddenstoel geprezen om hun psychoactieve effecten, wat wijst op het bewuste gebruik van deze stoffen voor spirituele doeleinden.
De Vedische teksten spreken vaak over “Soma,” een mysterieus brouwsel waarvan de samenstelling tot op de dag van vandaag onbekend is. Dit geeft aan dat al duizenden jaren geleden mensen bewust op zoek waren naar middelen die hun bewustzijn konden verruimen.
Ook de Eleusiniaanse mysteries van de oude Grieken vermelden het gebruik van een psychoactieve drank, “kykeon,” die door priesters en ingewijden werd geconsumeerd. Deze drank induceerde diepe visuele en spirituele ervaringen. De moleculaire samenstelling van kykeon lijkt opvallend veel op die van lysergeenzuurdi-ethylamide (LSD), wat suggereert dat er al in de oudheid een kennis was van stoffen die de perceptie konden veranderen.
Sommige wetenschappers suggereren dat zelfs de Bijbel verwijst naar het gebruik van hallucinogenen. Het idee dat Jezus mogelijk functioneerde als een sjamaan of medicijnman is daarbij niet geheel ondenkbaar. Wie zich verdiept in de mysteriën rond de bijbelse geneesmiddelen, ceremoniële wierook (zoals mirre) en psychoactieve planten, komt al snel terecht in de alchemistische en sjamanistische praktijken die al duizenden jaren bestaan.
Het begin van het Bijbelse tijdperk markeerde een breuk met de polytheïstische tradities van het oude Mesopotamië en Egypte. Deze culturen waren diep geworteld in het sjamanisme en maakten gebruik van kruidenremedies en plant-medicijnen, praktijken die in het Oude Testament vaak als heidens werden afgekeurd. In de Bijbel vinden we talloze beschrijvingen van intense visioenen en buitengewone ervaringen, vaak binnen een rituele context. Wanneer we de aanwijzingen uit de Bijbel vergelijken met andere historische en archeologische vondsten wereldwijd, wordt de mogelijkheid dat hallucinogenen een belangrijke rol speelden in spirituele en genezingspraktijken steeds waarschijnlijker.
De ontdekking vanuit de westerse wereld
De eerste Europeanen die in contact kwamen met hallucinogene paddenstoelen waren waarschijnlijk de Spanjaarden onder leiding van Cortés, toen zij in 1512 Mexico veroverden. Diverse verslagen beschrijven hoe paddenstoelen een cruciale rol speelden tijdens ceremonies en rituelen. De inheemse bevolking beschreef ze als het “vlees van de goden”, wat hun spirituele en geneeskrachtige waarde onderstreept.
Na deze eerste contacten reisden vele westerse onderzoekers naar inheemse gebieden om meer te leren over deze hallucinogenen. Ze documenteerden de soorten en bestudeerden ze binnen het kader van de westerse wetenschap. Er zijn talloze historische verslagen die het pionierswerk van westerse onderzoekers aantonen, die op zoek waren naar antwoorden over de magische kracht van plant-medicijnen.
Hallucinogenen en de vorming van Cultuur
Wereldwijd zijn er tal van verschillende hallucinogenen te vinden in wortels, planten, kruiden, zaden en paddenstoelen. Het was onvermijdelijk dat culturen over de hele wereld deze stoffen zouden ontdekken. De antropologie en archeologie tonen aan dat deze stoffen al duizenden jaren worden gebruikt in ceremoniële contexten en als krachtige middelen om cognitieve functies te verbeteren.
De cultuurhistorie laat zien dat het gebruik van hallucinogenen centraal stond in de religies, filosofieën en culturen van vele volkeren. Dit roept de vraag op of dit slechts toeval is, of dat er een diepere boodschap schuilt in de artefacten van onze voorouders. Wat onthult de geschiedenis over de aard van de psychedelische ervaring?
Eeuwen-oude kennis in een hedendaagse setting
Als er iets is wat we keer op keer tegenkomen in de geschiedenis van hallucinogenen, dan is het de nadruk op het onstoffelijke. De psychedelische ervaring wordt vrijwel altijd verbonden met de spirituele dimensie van het leven, de mysteries van het universum en de geheimen van het hiernamaals. Wat we hiervan kunnen leren, is dat mystiek onlosmakelijk verbonden is met psychedelica en alles wat ermee te maken heeft.
De rituele aard van deze ervaringen wordt in bijna alle artefacten, vondsten en geschriften aangetroffen en vormt een constante factor door duizenden jaren van kennis en ervaring, waarin onze voorouders ons zijn voorgegaan. Deze rijke erfenis is de fundamentele basis voor de psychedelische ervaring en verdient altijd erkenning. Ze ligt aan de basis van de ondoorgrondelijke aard van ons wonderlijke universum.
Bronnen
- https://www.rcpsych.ac.uk/docs/default-source/members/sigs/spirituality-spsig/ben-sessa-from-sacred-plants-to-psychotherapy.pdf?sfvrsn=d1bd0269_2
- https://blog.retreat.guru/the-history-of-psychedelics
- https://akjournals.com/view/journals/2054/3/2/article-p43.xml
- https://akjournals.com/view/journals/2054/3/2/article-p117.xml
- https://www.drjamescooke.com/read/bible/
- https://doubleblindmag.com/were-there-psychoactive-plants-in-the-bible/
